پرخوری می تواند عصبی باشد؟ آیا می گردد حتی آب هم بخوریم؛ چاق شویم!؟چطور مسائل مربوط به روان، ما را وادار به زیادخوری می نماید؟ - دکتر برای تو

خبرنگاران -یکتا فراهانی: اضافه وزن در بسیاری افراد آنها را به شدت نگران و عصبی می نماید؛ به گونه ای که برخی افراد برای خلاص شدن از شر کالری و جلوگیری از افزایش وزن از روش های مختلفی استفاده نمایند. مثلاً ممکن است به طور منظم بعد از غذا خوردن زیاد با ایجاد حالت تهوع سعی نمایند به گونه ای مانع از جذب کالری اضافه شوند. یا پس از پرخوری از انواع ملین ها و مکمل های کاهش وزن سوء استفاده نمایند.

اگر به پرخوری عصبی مبتلا هستید، احتمالاً درگیر راه های مقابله با اضافه وزن هستید و مدام خودتان را سرزنش کنید. اما این بیماری درمان دارد و با انتخاب الگوهای غذایی سالم تر می توانید عوارض جدی این مشکل را رفع کنید.

وقتی عصبی شدن، ما را وادار به پرخوری می نماید

نیلوفر صدری، مشاور تغذیه و رژیم درمانی در باره پرخوری عصبی می گوید: پرخوری گاهی می تواند ریشه در مسائل عصبی و مربوط به روان ما باشد که انواع مختلفی دارد.

نوعی از پرخوری می تواند مربوط به مسئله ای به نام بولیمیا یاشد؛ اختلالی که به دلایلی همانند استرس و فشار زیاد ایجاد می گردد. این بیماری با زیاد غذا خوردن آغاز می گردد. بعد از آن افراد به خاطر ترس از چاقی سعی می نمایند تا کالری دریافتی را از بدن خود دفع نمایند که این مرحله، پاکسازی غذایی نامیده می گردد .

ترس از اضافه وزن!

به گفته صدری، افرادی که دچار نوعی پرخوری عصبی هستند گاهی حتی از اضافه وزن بالا هم رنج نمی برند. در واقع این افراد کسانی هستند که بیش از حد کالری دریافت می نمایند و هنگامی که متوجه می شوند بیشتر از احتیاجشان غذا می خورند؛ دست به راهکارهای مختلف برای جبران آن می زنند.

معمولاً این افراد دارای شاخص توده بدنی BMI (بی ام آی) طبیعی و در محدوده نرمال هم هستند (شاخص توده بدنی یا BMI یک ابزار غربالگری پزشکی است که نسبت قد به وزن بدن را مقدار گیری می نماید تا اندازه چربی بدن را تخمین بزند )

زیاد خوردن بر اثر استرس

صدری می گوید موضوع دیگری که ما در جامعه با آن روبه رو هستیم در واقع نوعی خوردن بر اثر استرس (stress eating) است. یعنی برخی افراد وقتی در شرایط استرس زا، اضطراب یا افسردگی هستند آغاز به پرخوری عصبی می نمایند که در تمام این موارد؛ چیزی که برای رفع کردن این مشکل وجود دارد مراجعه فرد به یک تیم درمانی است.

در واقع درمان اصلی این گونه پرخوری ها یک درمان شناختی- رفتاری است. یعنی متخصص یا مشاور تغذیه و رژیم درمان در کنار روان شناس یا روان پزشک باید برای درمان این گونه اختلالات با هم همکاری داشته باشند. به این ترتیب می توان از ایجاد شاخص توده بدنی BMI بالای 30 یا 35 جلوگیری کرد.

میل شدید به خوردن شیرینی

فردی که دچار پرخوری عصبی است باید بتواند سبد غذایی سالمی برای خود و خانواده ا ش تهیه کند و متوجه گردد در چه شرایطی دچار استرس و اضطراب می گردد که او را به طرف غذا خوردن بیش از حد سوق می دهد.

توجه داشته باشیم بسیاری اوقات، غذا خوردن بیش از حد می تواند از منابع کربوهیدرات باشد که پیش ساز سروتونین هم به شمار میرود. به همین علت هم فرد بیشتر میل به دریافت شیرینی خواهد داشت.

گام نخست درمان

به گفته این متخصص تغذیه، بالا بردن سطح آگاهی و انتخاب غذایی صحیح برای فردی که دچار اضافه وزن و پرخوری عصبی شده است موضوع مهمی است. یعنی افراد باید توجه داشته باشند چه مواد غذایی تهیه می نمایند و در خانه چه چیزهایی در دسترس آنها قرار خواهد گرفت. نوع مواد غذایی هم که در شرایط استرس زا استفاده می گردد اهمیت زیادی دارد.

به این ترتیب می توانیم گام نخست را خرید آگاهانه قرار دهیم. بعلاوه هرم غذایی که قرار است در طول روز ازآن استفاده و از آن انرژی، کالری، ویتامین، پروتئین و مواد معدنی مورد احتیاج دریافت گردد.

حتی وقتی آب می خوریم هم چاق می شویم!؟

خیلی از افراد ادعا می نمایند ما آب هم می خوریم چاق می شویم. شاید در این افراد آگاهی و اطلاعات کافی در مورد کالری ها در مواد غذایی وجود ندارد.

به گفته این متخصص تغذیه، این افراد اغلب مواد غذایی ناسالم و پرکالری دریافت می نمایند که حجم کمی دارند؛ ولی با اندازه کمی از دریافت مواد غذایی سالم و مورد احتیاج بدن؛ نمی توانند کالری مناسبی هم به بدن خودشان نمی رسانند.

بنابراین خرید و انتخاب صحیح مواد غذایی سالم، نکته بسیار مهمی است که هر فرد با توجه به شناختی که از خود دارد باید به آن توجه داشته باشد.

افرادی که در شرایط استرس و اضطراب دچار پرخوری می شوند باید هنگام خرید به چنین عواملی دقت و بعلاوه از نگهداری تنقلاتی مانند چیپس، پفک، شکلات و شیرینی که کالری مناسبی به بدن نمی رسانند خودداری نمایند.

تا حد امکان هم کمتر از انواع فست فودها به خصوص پنیر پیتزا که منبع کالری است خودداری و از لبنیات کم چرب استفاده گردد. برخورداری از یک رژیم سرشار از فیبر شامل میوه و سبزیجات و نان و غلات سبوس دار هم موضوع دیگری است که باید مد نظر قرار گیرد.

غذاهای حجیم مثل سالاد و سبزیجات می توانند انتخاب مناسبی باشند. چون علاوه بر فیبر بیشتر، کالری کمتری دارند و منبع مفیدی برای ویتامین ها و مواد معدنی نیز به حساب می آیند.

شاخص توده بدنی یا BMI

صدری می گوید شاخص توده بدنی یا BMI، حاصل تقسیم وزن به کیلوگرم به مجذور قد به متر است. BMI 20 تا 25 BMI نرمال و طبیعی محسوب می گردد.

شاخص توده بدنی 25 تا 30 اضافه وزن،30 تا 35 چاقی درجه یک؛ 35 تا 40 چاقی درجه دو و 40 به بالا هم چاقی درجه سه به شمار میرود. درواقع افرادی که دچار BMI بالای 35 باشند کیس جراحی های بای پس و اسلیو محسوب می شوند؛ مگر اینکه فرد با BMI بالای 30 مبتلا به بیماری های مزمنی مانند دیابت یا فشار خون باشد که بتوان با BMI پایین تر هم این جراحی ها را برای حفظ سلامت او انجام داد.

پیشگیری از پرخوری و اضافه وزن

به گفته این متخصص تغذیه، علم تغذیه به افراد یاری می نماید با پیشگیری از اضافه وزن، کمتر دچار بیماری های مزمنی مانند دیابت، فشارخون و بیماری های قلبی عروقی شوند. به همین علت افرادی که دچار پرخوری عصبی و در نتیجه اضافه وزن هستند حتماً باید در پی راهکارهایی برای حفظ سلامت خود باشند.

موضوع مهم آن است که با آگاهی از پرخوری عصبی و انجام اقدام های پیشگیرانه مانند انتخاب صحیح غذایی، فکر آگاهی، مراقبه، مدیتیشن، ورزش و درصورت احتیاج مراجعه به رژیم درمان یا روان شناس بتوان از ابتلا به اضافه وزن های ناشی از پرخوری عصبی جلوگیری کرد و در نتیجه کمتر متحمل هزینه های مالی و جانی شد. چون اضافه وزن می تواند مسائل زیادی را برای فرد در پی داشته باشد.