معرفی آرامگاه دکتر محمد مشخص ، استاد لغت نامه نویسی ایران - دکتر برای تو

آشنایی با آرامگاه دکتر محمد مشخص

در میان شالیزارهای سبز و هوای دلنشین شمال ایران در استان گیلان و در شهری آرام و دلنشین به نام آستانه اشرفیه مکانی وجود دارد که آرامگاه ابرمرد علم و ادب ایران، دکتر محمد مشخص است. این آرامگاه نه تنها یک بنای یادبود، بلکه نمادی از احترام به جایگاه علم، فرهنگ و خدمت بی منت به زبان مادری به حساب می رود. این آرامگاه در بلوار دکتر محمد مشخص واقع شده است.

دکتر محمد مشخص کیست؟

پیش از آنکه درباره آرامگاه و شهر آستانه اشرفیه حرف بزنیم ضروری است با شخصیت والا و خدمات بی بدیل دکتر محمد مشخص بیشتر آشنا شویم. شناخت او، به درک عمیق تری از اهمیت این آرامگاه و لزوم بازدید از آن منجر خواهد شد.

دکتر محمد مشخص در تاریخ 9 اردیبهشت 1297 شمسی (30 فروردین 1297 در بعضی منابع) در شهر رشت، مرکز استان گیلان، چشم به دنیا گگردد. پدرش شیخ ابوالقاسم و پدربزرگش محمدتقی مشخص العلما بودند که هر دو از روحانیون سرشناس رشت محسوب می شدند. او در سه سالگی پدر و در شش سالگی مادر خود را از دست داد و سرپرستی اش به پدربزرگ مادری اش، شیخ محمدتقی مشخص العلما سپرده شد. این آغاز سخت زندگی، هرگز مانع از نبوغ و پشتکار او نشد.

شاهکار جاودان: فرهنگ مشخص

بی تردید، بزرگترین و ماندگارترین اثر دکتر محمد مشخص، فرهنگ فارسی یا همان فرهنگ مشخص است. این فرهنگ در شش جلد، حاصل سال ها تلاش بی وقفه، دقت وسواس گونه و نبوغ بی کران اوست. آغاز کار بر روی این فرهنگ بزرگ به سال 1330 بازمی گردد، زمانی که علی اکبر دهخدا، خود از مفاخر زبان و ادب فارسی، مسئولیت تدوین لغت نامه دهخدا را بر عهده داشت.

دکتر مشخص به دعوت دهخدا به همکاری در این پروژه مهم پرداخت. پس از درگذشت دهخدا، دکتر مشخص با کسب اجازه از خانواده دهخدا و با حمایت های دولت وقت، آغاز به تدوین فرهنگ مستقل خود کرد. هدف او ارائه یک فرهنگ کامل تر، جامع تر و به روزتر بود که بتواند نیازهای زبان آموزان، پژوهشگران و عموم مردم را رفع سازد.

به علت حجم بزرگ کار و وسواس دکتر مشخص در دقت و صحت مطالب، تکمیل این فرهنگ سال ها به طول انجامید. متأسفانه، او عمر کافی برای مشاهده چاپ و انتشار کامل این شاهکار را نیافت. آخرین جلد فرهنگ مشخص پس از درگذشت او و با تلاش و نظارت همکارانش به چاپ رسید.

خاتمه زندگی و میراث ماندگار

در تاریخ 9 آبان 1345 شمسی، محمد مشخص در سن 48 سالگی و در اوج فعالیت های علمی خود، بر اثر سکته مغزی دچار ضایعه ای شد که به کما رفتن او انجامید. او پس از سال ها بستری بودن در بیمارستان های ایران و خارج از کشور، خاتمه در تاریخ 13 تیر 1350 (4 ژوئیه 1971 میلادی) در کانادا درگذشت.

پیکر پاک او به ایران منتقل شد و بنا به وصیت خودش در شهر آستانه اشرفیه، در کنار مزار پدرش در بقعه آقا سید جلال الدین اشرف به خاک سپرده شد. میراث دکتر محمد مشخص تنها محدود به فرهنگ فارسی او نیست. او مقالات علمی متعدد، تصحیح متون کهن فارسی و کتاب های ارزشمندی از خود به جای گذاشته است که هر یک گوشه ای از نبوغ و عمق دانش او را نشان می دهد.

معماری و فضای آرامگاه

آرامگاه دکتر محمد مشخص، همان طور که اشاره شد، در شهر آستانه اشرفیه، در محوطه بقعه متبرکه آقا سید جلال الدین اشرف واقع شده است. این آرامگاه برخلاف بسیاری از مفاخر که دارای بناهای باشکوه و گنبد و بارگاه هستند، بسیار ساده و متواضعانه طراحی شده است. این سادگی و بی آلایشی، خود نشانه ای از منش و فروتنی این استاد بزرگ است.

آرامگاه شامل یک سنگ قبر ساده، اما باوقار است که بخشی از آن در زیر یک شیروانی کوچک قرار گرفته است. اطراف آن با فضایی سبز و آرامش بخش احاطه شده است. این سادگی، بیش از هر چیز، بر عظمت روحی و علمی صاحب آرامگاه تأکید می نماید.

جاذبه های توریستی اطراف

اگر قصد بازدید از آرامگاه دکتر محمد مشخص را دارید شاید بخواهید بدانید چه جاذبه های توریستی دیگری در این منطقه وجود دارند تا بتوانید از آنها هم تماشا کنید. در ادامه به معرفی بعضی از این جاذبه ها می پردازیم.

1. بقعه آقا سید جلال الدین اشرف

بقعه آقا سید جلال الدین اشرف، مهم ترین جاذبه مذهبی و تاریخی شهر آستانه اشرفیه است. گنبد فیروزه ای و کاشی کاری های زیبای آن از دور نمایان است. این سازه دارای معماری اسلامی-ایرانی منحصربه فردی است که در طول تاریخ بارها بازسازی و بازسازی شده است.

صحن های وسیع، رواق های زیبا و آیینه کاری های چشم نواز، فضایی روحانی و آرامش بخش را برای زائران و بازدیدنمایندگان فراهم می نماید. وجود بازارچه ای سنتی در اطراف بقعه بر مجذوب کنندهیت آن می افزاید.

2. رودخانه سپیدرود و پل تاریخی

رودخانه سپیدرود، شریان حیاتی گیلان، از نزدیکی آستانه اشرفیه می گذرد. پل های تاریخی و جدیدی که بر روی این رودخانه بنا شده اند، چشم انداز ای زیبا و فرصتی برای عکاسی فراهم می نمایند. قایق سواری در فصول گرم سال، یکی از تفریحات رایج در این منطقه است.

3. پارک ساحلی آستانه اشرفیه

در کنار رودخانه سپیدرود، پارک ساحلی زیبایی قرار گرفته است که برای استراحت، پیک نیک و گذراندن اوقات فراغت مناسب است. این پارک دارای امکانات رفاهی و فضای سبز دلنشینی است.

4. بازارهای محلی و سنتی

آستانه اشرفیه به علت قرار گرفتن در منطقه کشاورزی، دارای بازارهای محلی پرجنب وجوش و رنگارنگی است. در این بازارها می توان انواع محصولات تازه کشاورزی گیلان از جمله برنج، بادام زمینی، چای، ماهی و سبزیجات محلی را پیدا کرد.

آستانه اشرفیه به قطب فراوری بادام زمینی در ایران معروف است؛ بنابراین، خرید بادام زمینی تازه و داغ از بازار این شهر، تجربه ای است که نباید از دست داد.

5. پل خشتی نیاکو (آستانه)

این پل تاریخی که بر روی رودخانه حشمت رود (یکی از شاخه های سفیدرود) قرار گرفته است، مربوط به دوره صفویه است و با معماری منحصربه فرد خود، یادگاری از دوران گذشته است. بازدید از این پل فرصتی برای لمس تاریخ و هنر معماری کهن گیلان است.

چرا باید از آرامگاه دکتر مشخص بازدید کرد؟

بازدید از آرامگاه دکتر محمد مشخص، فراتر از یک گشت وگذار ساده است؛ این یک سفر فرهنگی، معنوی و ادای احترام به یکی از بزرگترین خادمان زبان فارسی است. دلایل متعددی برای بازدید از این مکان وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

• اگر دانشجوی ادبیات یا معلم فارسی هستید یا صرفاً به زبان و ادبیات غنی فارسی علاقه دارید، بازدید از آرامگاه خالق فرهنگ مشخص تجربه ای عمیقاً الهام بخش خواهد بود.
• دکتر مشخص، بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ معاصر ایران و روایتگر بخشی از شکوفایی علمی و فرهنگی این کشور است. ملاقات از آرامگاه او، فرصتی برای لمس این تاریخ و پیوند با ریشه های فرهنگی ملی است.
• همان طور که اشاره شد آستانه اشرفیه و استان گیلان سرشار از جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی هستند. بازدید از آرامگاه دکتر مشخص می تواند نقطه آغاز یا بخشی از یک سفر جامع تر به این خطه سرسبز باشد.
• دکتر مشخص، به واسطه خدمات خود، یک شخصیت ملی است. بازدید از آرامگاه او، به نوعی ادای احترام به تلاش های علمی و فرهنگی است که هویت ملی ما را شکل داده اند. این اقدام، به بچه ها ما نیز می آموزد که قدردان مفاخر کشورشان باشند.

برای اینکه سفرتان به آرامگاه دکتر مشخص و آستانه اشرفیه، تجربه ای دلنشین و بی دغدغه باشد، به اطلاعات کاربردی زیر توجه کنید:

برترین زمان سفر

استان گیلان و آستانه اشرفیه، به علت آب و هوای مرطوب، در تابستان ممکن است گرم و شرجی باشند. برترین زمان برای سفر فصل بهار (به ویژه اردیبهشت ماه) است که هوا معتدل و طبیعت سرسبز می گردد. بعلاوه فصل پاییز (به ویژه مهر و آبان) که هوا خنک تر و جنگل ها رنگارنگ می شوند زمان مناسبی برای بازدید از آرامگاه دکتر محمد مشخص است. زمستان های گیلان هم اگرچه سرد و پربارش است، اما برای دوستداران سکوت و طبیعت بکر، می تواند مجذوب کننده باشد.

مسیرهای دسترسی

• با خودروی شخصی: آستانه اشرفیه در مسیر رشت به لاهیجان قرار گرفته است.
  • از تهران: به وسیله اتوبان قزوین-رشت به رشت برسید، سپس مسیر رشت به لاهیجان را در پیش بگیرید. پس از عبور از کوچصفهان و خشکبیجار، به آستانه اشرفیه خواهید رسید (حدود 330 کیلومتر).
  • از شهرهای دیگر گیلان: این شهر به راحتی از رشت (حدود 35 کیلومتر) و لاهیجان (حدود 15 کیلومتر) قابل دسترسی است.
• با اتوبوس: از خاتمهه اتوبوس رانی بیشتر شهرهای بزرگ ایران، اتوبوس هایی به مقصد رشت یا لاهیجان حرکت می نمایند. از رشت یا لاهیجان می توانید با تاکسی یا اتوبوس های محلی به آستانه اشرفیه بروید.
• با هواپیما: نزدیک ترین فرودگاه به آستانه اشرفیه، است. پس از خرید و رسیدن به رشت، می توانید با تاکسی یا اتوبوس به آستانه اشرفیه بروید.

اقامت

اقامتگاه ها و هتل های کوچکی در خود آستانه اشرفیه وجود دارد. بعلاوه، می توانید از خانه های محلی اجاره ای یا اقامتگاه های بوم گردی در اطراف شهر بهره ببرید.

بعلاوه می توانید در شهرهای لاهیجان یا هتل های رشت اقامت کنید که دارای هتل ها و اقامتگاه های متنوع تری برای هر سلیقه و بودجه ای هستند. لاهیجان با هتل های لوکس و چشم اندازهای زیبا، و رشت با هتل های شهری و دسترسی آسان به جاذبه ها گزینه های مناسبی هستند.

جمع بندی

سفر به آستانه اشرفیه و بازدید از آرامگاه دکتر محمد مشخص تجربه ای منحصر به فرد برای هر توریست فرهنگ دوستی خواهد بود. پیشنهاد می کنیم فرصت را غنیمت شمرده و با برنامه ریزی سفری کامل به خطه سرسبز گیلان، هم از طبیعت بکر و چشم نواز آن لذت ببرید و هم با گنجینه های تاریخی و فرهنگی اش آشنا شوید.

سؤالات متداول

آرامگاه دکتر محمد مشخص کجاست؟

آرامگاه دکتر محمد مشخص در شهر آستانه اشرفیه استان گیلان در بلوار دکتر محمد مشخص قرار گرفته است.

برترین زمان بازدید از آرامگاه دکتر محمد مشخص چه موقعی است؟

بهار و پاییز برترین زمان بازدید از این آرامگاه است.

دکتر محمد مشخص کیست؟

دکتر محمد مشخص ادیب و محقق برجسته و پدیدآورنده فرهنگ مشخص است و اولین کسی است که در ایران دارای مدرک دکترای ادبیات فارسی شد.

چه جاذبه های توریستی در نزدیکی آرامگاه دکتر محمد مشخص وجود دارند؟

از جمله این جاذبه ها می توان به بقعه آقا سید جلال الدین اشرف، رودخانه سپیدرود و پل تاریخی اش، پارک ساحلی آستانه اشرفیه و پل خشتی نیاکو اشاره نمود.