آشنایی با پل گاومیشان Gavmishan Bridge - دکتر برای تو

پل گاومشیان پلی باستانی است که در دوران ساسانیان بنا نهاده شده است. این پل از شهر دره شهر که مرز میان دو استان لرستان و ایلام است و برروی رودخانه سیمره واقع شده است 30 کیلومتر فاصله دارد. قابلیت قابل توجه در خصوص این پل عرض دهانه یکی از طاق های آن می باشد که در معماری باستان عریض ترین دهانه شناخته می گردد.

پل گاومیشان بر روی رودخانه سیمره بعد از تلاقی با رود کشکان ساخته شده است. باستان شناسان بقایای اولیه پل را مربوط به دوران ساسانی می دانند و معتقدند یکی از دهانه های پل بعد از عقب نشینی سپاه ایران در جنگ با عرب ها، برای جلوگیری از نفوذ آنان تخریب شد.

بعضی از اهل فن وجه تسمیه آن را برگرفته از کلمه (گومیشه) یعنی محل پرورش می داند . بعضی بر این باورند که گاومیش نر در قدیم جفت خود را گم می نماید و در پی یافتن آن تمامی دره ها و غارها را در هم می نوردد و انتها آن را در غاری در این محدوده می یابد. از آن پس این منطقه را گاو میشو نامیده اند. بقایای اولیه این پل مربوط به دوران ساسانی است.

قوس های جناغی آجری و سایر تعمیرات سنگی نمای فعلی پل، نشانگر بازسازی آن در دوره های بعدی به ویژه در دوره اتابکان لر کوچک است. پایه های پلی که مربوط به دوره ساسانیان است در جنوب این پل هنوز به چشم می خورد ولی پل گاومیشان جدیدتر و مربوط به اوایل اسلام است.

این پل از پنج چشمه بزرگ تشکیل شده بود و اکنون فقط یک چشمه سالم از آن به جای مانده است. ارتباط چشمه ها با مسیر حرکت آب و طغیان آن محرز می باشد. این پل، بسیار فنی و پیچیده ساخته شده به طوری که رقیبی جدی برایپل های مهم به شمار می آید. این پل شباهت زیادی نیز به پل شادروان در شوشتر دارد و در همان دوران ساخته شده است.

پایه ها و تکیه گاههای اصلی پل، مدور و قطور و مصالح آن از سنگهای مکعبی بزرگ و تراشیده هستندکه در ابعاد تقریبا مساوی به طور رگ چین به روی هم چیده شده و پایه های اصلی پل را به وجود آورده اند. داخل این پایه ها با قلوه سنگ و ملات گچ پر شده است.

مصالح اصلی پل، سنگ و ملات گچ است و در سقف طاق ها از آجر استفاده شده است. طاق های جناغی دالان ها و راهروها همگی از آجرهایی به ابعاد 20*25 سانتی متر ساخته و نمای داخلی پل به وسیله ملات گچ مزین شده است.این پل، طاقچه های مسدود، باز و موج شکنهایی دارد که به وسیله راهروها با چند پله به هم متصل می شوند.

وجود پله ها در میان دالان ستون میانی، بیانگر این امر است که این پل فقط یک پل ارتباطی نبوده و بر اساس راهروهای داخلی، پلکان و … از آن به عنوان سرپناه به هنگام عبور استفاده می کرده اند.

پلی که هم اکنون بر روی سیمره قرار گرفته است یکی از برترین پل های ایران است و آن را حسین خان بزرگ والی معروف ایلام و لرستان به سال 1008 هجری قمری تعمیر کرده و طول آن 165 گام است. بر اساس موقعیت استراتژیک منطقه پل در دوره های بعدی نیز مورد استفاده قرار گرفته و مورد بازسازی و بازسازی واقع شده است.

دهنه این پل با بیش از 50 متر عرض بزرگترین دهنه پل کشور است. طبیعت زیبا و منظره رویایی اطراف این پل باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی شده است. هم اکنون پل تاریخى گاومیشان با شماره 2222 در لیست آثار ملى به ثبت رسیده است.