سوغات چهارمحال و بختیاری چیست؟ - دکتر برای تو

استان چهارمحال و بختیاری، قسمتی از منطقه ها کوهستانی فلات مرکزی ایران را در بر گرفته و مرکز آن شهرکرد، مرتفع ترین مرکز استان کشور است. علاوه بر اینکه قله های مرتفع بسیاری مانند زردکوه (دومین قله بلند زاگرس بعد از دنا) در این استان قرار دارند، بیشتر منطقه ها استان نیز در ارتفاع بالایی قرار گرفته اند، به همین جهت استان چهارمحال و بختیاری به بام ایران مشهور است.

در این استان، بختیاری ها بیشترین جمعیت را دارند و در حدود 56 درصد از جمعیت استان را تشکیل می دهند. استان چهارمحال و بختیاری، پیشینه ای کهن دارد و بر اساس کشفیات تپه های باستانی موجود در استان، قدمت سکونت در آن به هزاره هفتم قبل از میلاد برمی گردد.

کوهستان های این استان در مسیر بادهای مرطوب مدیترانه ای قرار دارند و از مقدار بارش مطلوبی برخوردار هستند. رودخانه های کارون و زاینده رود از این کوهستان ها سرچشمه می گیرند.

استان چهارمحال و بختیاری، از استان های پرآب کشور است و در حالی که یک درصد از مساحت ایران را به خود اختصاص داده است، 10 درصد از منابع آب کشور را در اختیار دارد. این استان جاذبه های طبیعی فراوانی دارد و یکی از مقاصد مهم گردشگری در کشور است؛ آبشارها، چشمه ها که آب بعضی از آن ها مانند چشمه دیمه شهرستان کوهرنگ خواص درمانی دارند، تالاب بین المللی چغاخور در شهرستان بروجن، غارهایی مانند غار دنیا بین شهرکرد، یکی از عمیق ترین چاه غارهای طبیعی در ایران، دشت لاله های واژگون کوهرنگ که مشهورترین دشت لاله ایران است و جنگل های وسیع بلوط.

اگر قصد دارید به این استان سفر کنید، با ما همراه باشید تا شما را با سوغات این استان آشنا کنیم.

سوغاتی های خوراکی

گز

از شیرینی های اصیل ایرانی است که از ترکیب شکر، سفیده تخم مرغ، مغز پسته و بادام، هل و گلاب تهیه می گردد. البته در نوع مرغوب گز، از عسل طبیعی یا گزانگبین که نوعی مان است به عنوان شیرین نماینده استفاده می گردد. مان ها موادی قندی هستند که در اثر فعالیت حشرات روی بعضی از گیاهان فراوری می شوند. شهر بلداجی شهرستان بروجن، معروف ترین فراورینماینده گز در ایران است و به عنوان مرکز گز ایران شناخته می گردد. گز بلداجی که از گز اصفهان مرغوب تر است، نشان بین المللی کیفیت را دریافت نموده است و سهم 10 درصدی از صادرات شیرینی و شکلات کشور دارد. گز بلداجی، انواع گوناگونی دارد، تفاوت این گزها در مقدار مغزهای به کاررفته، نوع شیرین نماینده و طعم دهنده و شکل ظاهری آن ها است. استقبال مسافران از گز بلداجی به ویژه در ایام نوروز، باعث توسعه فروشگاه های عرضه و کارگاه های فراوری گز در این شهر شده است. هم اکنون بیش از 80 کارگاه فراوری گز در بلداجی فعالیت می نمایند.

بادام

این استان یکی از مساعدترین منطقه ها برای کشت بادام است و با فراوری بیش از 15 درصد بادام کشور در میان استان های فراورینماینده بادام، پیشگام است. بیشترین فراوری در استان مربوط به شهرستان سامان است که در حاشیه رودخانه زاینده رود قرار گرفته است. در این استان انواع مختلفی از بادام کشت می گردد؛ مامایی، ربیعی، شاهرودی، سنگی، محبی و سفید. در میان انواع بادام استان، بادام مامایی که از انواع صادراتی بادام است بیشترین سطح زیر کشت را دارد. این نوع بادام، به کشورهای حوزه خلیج فارس، هند و... صادر می گردد.

عسل

کندوداران این استان یکی از مرغوب ترین عسل های کشور را فراوری می نمایند. از دلایل کیفیت بالای عسل این استان، که به کشورهای دیگر صادر می گردد، یکی پوشش گیاهی غنی و دیگری رطوبت پایین منطقه است. در میان انواع عسل فراوری شده در استان، عسل گون بیشترین فراوری را دارد. شهرستان های کوهرنگ، بروجن، لردگان و سامان، فراورینمایندگان اصلی عسل در استان هستند. برداشت عسل از کندوهای استان، از ابتدای مرداد شروع می گردد و تا اواسط شهریور ادامه دارد.

قارا (قره قوروت)

فرآورده ای لبنی و ترش است که از دوغ یا ماست تهیه می گردد و معمولا سیاه یا قهوه ای است. استان چهارمحال و بختیاری به ویژه شهرکرد، از مراکز مهم و اصلی فراوری قره قوروت در کشور است. مردان عشایر در این استان، به شکل سنتی دامپروری می نمایند و زنان عشایر با روش های بومی، لبنیات محلی فراوری می نمایند. در بین این محصولات لبنی، قره قوروت، بیشترین فروش را دارد و همیشه مورد استقبال مسافران قرار می گیرد.

نوع دیگری از قره قوروت نیز در این استان فراوری می گردد که برخلاف نوع رایج، شیرین است. این نوع قره قوروت، که به قارابشکن معروفیت دارد، از آب پنیر تهیه می گردد و رنگ روشنی دارد.

صنایع دستی

قالی بافی

استان چهارمحال و بختیاری، بعد از آذربایجان شرقی و کرمان، سومین استان برتر در زمینه فراوری و صادرات فرش دستبافت، از برترین سوغات ایران است. فرش های دستبافت این استان، در کشورهای دیگر به ویژه کشورهای اروپایی، بیشتر از کشور خودمان معروفیت دارند. منطقه چالشتر شهرکرد، قدیمی ترین و فعال ترین فراورینماینده فرش در استان است و قالی های طرح خشتی این منطقه جایگاه ویژه ای در صادرات فرش دستبافت ایران دارند.

فرش های دستبافت استان، یا قالی های بختیاری هستند یا قالی های قشقایی که به یلمه مشهورند. خامه این قالی ها که معمولا با گره ترکی و به صورت دوپوده بافته می شوند، پشمی است. در قالی های بختیاری از تار و پود پنبه ای استفاده می گردد ولی در بعضی از قالی های یلمه، تار و پود هم پشمی است. در کنار مهارت و سلیقه بافندگان، استفاده از پشم مرغوب و رنگ های طبیعی بادوام، دلایل کیفیت این فرش های دستبافت هستند.

گلیم و گبه بافی

در این استان، غیر از قالی، بافته های داری دیگری نیز فراوری می شوند که مشهورترین آن ها انواع گلیم و گبه است. در بافت گبه های استان که معمولا با طرح قابی و به دو صورت ریزبافت و درشت بافت بافته می شوند، از پشم بهاره گوسفند که دست ریس است، استفاده می گردد و مشهورترین نوع گلیم استان نیز، گلیم سوماک است که به شیوه پودپیچی بافته می گردد. سوماک، گلیمی یک رو و ضخیم است.

نمدمالی

این استان قطب فراوری نمد در کشور است و نمدمالی در آن سابقه ای دیرینه دارد و قدیمی ترین صنایع دستی استان است. شهرستان های شهرکرد و بروجن، بیشترین نمد را فراوری می نمایند و بعضی از محصولات نمدی فراوری شده در این شهرستان ها به خارج از کشور صادر می گردد. در سال های اخیر، استقبال از محصولات نمدی باعث شده تا علاوه بر فراوری نمد به شیوه سنتی (نمدمالی) فراوری کارگاهی و صنعتی نمد نیز در استان رواج پیدا کند.

در این استان صنایع دستی دیگری نیز فعال هستند که از مهم ترین آن ها می توان به کلاه مالی و گیوه دوزی اشاره نمود.