زاغ بور ، معرفی تنها پرنده بومی و اندمیک ایران - دکتر برای تو

در ایران گونه های جانوری اندمیک بسیاری وجود دارد که در این میان، زاغ بور تنها پرنده است. به گونه جانوری یا گیاهی که فقط در یک منطقه خاص و محدود مشاهده می گردد و در سایر نقاط جغرافیایی زیست نمی نماید، اندمیک یا بوم زاد می گویند. زاغ بور پرنده منحصربه فردی است که فقط در بیابان های فلات ایران زندگی می نماید و به عنوان نمادی برای استان کرمان شناخته می گردد.

هرچند کشور ما به تنوع پرندگان خود معروفیت یافته است، زاغ بور تنها پرنده ای است که به غیر از ایران، زیستگاه دیگری ندارد. این موضوع سبب توجه بیشتری در گردشگری و پرنده نگری به این گونه جانوری شده است. با خبرنگاران همراه باشید تا با زاغ بور ایرانی بیشتر آشنا شوید.

همه آنچه که باید درباره زاغ بور بدانید:

• درباره زاغ بور ایرانی
• مشخصات زاغ بور ایرانی
• کجا زاغ بور بیبنیم؟
• فراوریمثل و زادآوری زاغ بور
• صدای زاغ بور
• نقش زاغ بور در طبیعت

درباره زاغ بور ایرانی

زاغ بور از تیره کلاغیان است و به دلیل رنگ روشن پر این پرنده، به آن زاغ بور یا بور زاغ می گویند. این پرنده به نام هایی از قبیل بور مرغ یا زاغ کویری نیز خوانده می گردد. این پرنده خود را کاملا با شرایط بیابان تطبیق داده است؛ به شکلی که فقط در منطقه ها بیابانی و نیمه بیابانی مشاهده می گردد. زاغ بور در میان قیچ زار های شرق و جنوب شرقی ایران زیست می نماید. قیچ یک نوع گیاه بوته ای به ارتفاع 0.5 تا 1.5 متر محسوب می گردد که شاخه های آن کلفت و پر آب است و برگ های کوچک و قاشق مانندی دارد. زاغ بور توانایی پرواز دارد؛ اما به ندرت پرواز می نماید و ترجیح می دهد هنگام احساس خطر به یاری آناتومی مخصوص خود با چالاکی در میان سنگ ها و بوته زار ها بدود.

یکی از مهم ترین عوامل قرارگیری زاغ بور در گونه های اندمیک، عدم تمایل آن به پرواز در مسافت های طولانی است. این پرنده که پرهایی به رنگ نخودی مایل به صورتی دارد، به راحتی در منطقه ها بیابانی استتار می نماید و از نگاه ها پنهان می ماند؛ به همین خاطر، گاهی در خصوص شرایط پراکندگی زاغ بور در منطقه ها مختلف آمارهای اشتباه وجود دارد یا او را پرنده ای خجالتی قلمداد می نمایند. تخریب زیست گاه های این پرنده به دلیل توسعه کشاورزی، قطع درختان و بوته ها، حضور دام ها و چرای بی رویه آن ها، سبب شده است تا جمعیت آن نسبت به گذشته نه چندان دور، به شدت کاهش پیدا کند.

خوشبختانه زاع بور تاحدی از دست شکارچیان در امان مانده؛ چراکه در دسته پرندگان زینتی قرار ندارد و گوشت آن نیز خوراکی نیست. اگرچه امروزه زیستگاه های زاغ بور جزو یکی از منطقه ها چهارگانه تخت حفاظت محیط زیست هستند، این پرنده جزو گونه های حفاظت شده نیست. زاغ بور پرنده ای قلمرو طلب است و اگر در منطقه ای لانه دو تا از آن ها دیده گردد، بی شک تا شعاع حداقل 500 متری، زاغ بور سومی را نخواهید دید.

مشخصات زاغ بور ایرانی

رنگ پر و بال زاغ بور، نخودی مایل به صورتی و دم و منقار آن سیاه است. لکه ای سیاه بین چشم و سرانجامی نوک آن وجود دارد. پس از بلوغ، لکه سیاه بزرگی در بالای سینه این پرنده پدیدار می گردد. روی بال های زاغ بور دو نوار سفید وجود دارد که یکی باریک و دیگری پهن است. منقار آن کمی در سرانجام به سمت پایین انحنا دارد و پاهای بلند و قوی این پرنده برای دویدن در بیابان ها سازگار شده اند.

کجا زاغ بور ببینیم؟

برای تماشا زاغ بور باید به بیابان های مرکزی ایران سفر کرد. از مهم ترین منطقه ها زندگی این پرنده می توان به منطقه شکار ممنوع عباس آباد نایین و ذخیره گاه زیست کره توران اشاره نمود که از مقاصد پرنده نگری ایران هستند. تجربه شگفت انگیز پرنده نگری در طول سفر را می توانید در استان های مختلفی کسب کنید. زیستگاه های این پرنده شامل 10 استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، خراسان رضوی، سمنان، اصفهان، یزد، فارس، کرمان و تهران می گردد.

فراوری مثل و زادآوری زاغ بور

جفت نر و ماده زاغ بور در تمام طول سال با هم زندگی می نمایند. آن ها در فصل بهار به یاری یک دیگر آشیانه دایره مانندی در میان قیچ ها می بافند. معمولا لانه زاغ بور در میان بوته های قیچ مشاهده می گردد؛ اما به این معنی نیست که این پرنده در سایر گیاهان لانه نمی گزیند. عوامل طبیعی زیادی همانند حیوانات طعمه خوار، فراوری مثل این گونه را تهدید می نمایند؛ از جمله حیوانات شکارچی می توان به روباه ها، بزمجه ها و مار ها اشاره نمود؛ البته نباید آسیب سگ های گله را در تهدید لانه زاغ بور دست کم گرفت.

پس از ساخت لانه، زاغ بور ماده 6 تخم سبزآبی کم رنگ در آن می گذارد. جفت ماده روی تخم ها می خوابد و زاغ نر برای او غذا می آورد. پس از 17 تا 19 روز جوجه های زاغ بور سر از تخم درمی آورند سریع رشد می نمایند و دو هفته پس از خروج از تخم ها می توانند به جست وجوی غذا بروند؛ اما برای یاد گرفتن مهارت های مختلف به والدینشان احتیاج دارند.

صدای زاغ بور

صدای زاغ بور در شرایط معمولی کوتاه و ضعیف است و صوتی شبیه به پی پی پی پی پی دارد. این پرنده در فصل جفت گیری دارای صدای آهنگین تری است و آوازی دلنشین و ممتد سه تا 6 ثانیه ای فراوری می نماید.

نقش زاغ بور در طبیعت

زاغ بور با یاری منقار خمیده اش به جست وجوی بذر گیاهان و حشرات مختلف پنهان شده در زیر خاک می پردازد. او از این طریق منجر به تعادل جمعیت حشرات در بیابان ها می گردد. بعلاوه با تغذیه از دانه گیاهان مختلف و دفع آن ها در نقاط دورتر، به پراکنش بذر آن ها یاری می نماید؛ ضمن اینکه بذر بسیاری از گیاهان به بدن این پرنده می چسبد و با پرواز آن، به نقاط دیگر منتقل می گردد.

شما نیز دیدگاه ها و اطلاعات خود را درباره زاغ بور ایرانی و زیستگاه این پرنده اندمیک با خبرنگاران به اشتراک بگذارید.

پرسش های متداول

زیستگاه زاغ بور ایرانی کجاست؟

استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، خراسان رضوی، سمنان، اصفهان، یزد، فارس، کرمان و تهران

زاغ بور از چه تیره ای است؟

کلاغیان

زاغ بور ایرانی چه صدایی دارد؟

صوتی شبیه به پی پی پی پی پی

دلیل قرارگیری زاغ بور ایرانی در گونه های اندمیک چیست؟

عدم تمایل آن به پرواز در مسافت های طولانی